Eng
lish
Kontakt
Išči
Meni
Tečaji za odrasle
Izpiti
Knjige
Za otroke
Na tujih univerzah
Seminar SJLK
Simpozij obdobja
Izobraževanja za učitelje
Obdobja 42_listanje:
1
2-3
4-5
6-7
8-9
10-11
12-13
14-15
16-17
18-19
20-21
22-23
24-25
26-27
28-29
30-31
32-33
34-35
36-37
38-39
40-41
42-43
44-45
46-47
48-49
50-51
52-53
54-55
56-57
58-59
60-61
62-63
64-65
66-67
68-69
70-71
72-73
74-75
76-77
78-79
80-81
82-83
84-85
86-87
88-89
90-91
92-93
94-95
96-97
98-99
100-101
102-103
104-105
106-107
108-109
110-111
112-113
114-115
116-117
118-119
120-121
122-123
124-125
126-127
128-129
130-131
132-133
134-135
136-137
138-139
140-141
142-143
144-145
146-147
148-149
150-151
152-153
154-155
156-157
158-159
160-161
162-163
164-165
166-167
168-169
170-171
172-173
174-175
176-177
178-179
180-181
182-183
184-185
186-187
188-189
190-191
192-193
194-195
196-197
198-199
200-201
202-203
204-205
206-207
208-209
210-211
212-213
214-215
216-217
218-219
220-221
222-223
224-225
226-227
228-229
230-231
232-233
234-235
236-237
238-239
240-241
242-243
244-245
246-247
248-249
250-251
252-253
254-255
256-257
258-259
260-261
262-263
264-265
266-267
268-269
270-271
272-273
274-275
276-277
278-279
280-281
282-283
284-285
286-287
288-289
290-291
292-293
294-295
296-297
298-299
300-301
302-303
304-305
306-307
308-309
310-311
312-313
314-315
316-317
318-319
320-321
322-323
324-325
326-327
328-329
330-331
332-333
334-335
336-337
338-339
340-341
342-343
344-345
346-347
348-349
350-351
352-353
354-355
356-357
358-359
360-361
362-363
364-365
366-367
368-369
370-371
372-373
374-375
376-377
378-379
380-381
382-383
384-385
386-387
388-389
390-391
392-393
394-395
396-397
398-399
400-401
402-403
404-405
406-407
408-409
410-411
412-413
414-415
416-417
418-419
420-421
422-423
424-425
426
Simpozij OBDOBJA 42 okresu międzywojennego, sugerujemy, że jest to powieść dotycząca wydarzeń po pierwszej wojnie światowej przed drugą wojną światową i że autorowi, jak innym pisarzom powieści politycznych, jest »właściwe diagnostyczne widzenie świata« (Ziomek 1964: 356). Nasza interpretacja wyklucza odczytywanie dzieła Prežihova w kontekście »obsesyjnej walki chłopstwa ze swoim losem« (Detela 2010: 13). Niestety ocena twórczości pisarza w duchu socrealizmu jest raczej przykładem ideologicznego szablonu generacji, która dorastała w warunkach kultury komunistycznej po 1945 roku i w którą Prežihov już się nie wpisywał. Procesy literackie często demonstrują opóźnione nakładanie się popularnych tropów na twórczość innego wzoru. W podobny sposób sam Prežihov ma wyraźny sentyment do tradycyjnych gatunków literackich, idealizując modernizm Ivana Cankara lub realizm Maksima Gorkiego, lecz swoją twórczością daje nam przykład nowego gatunku – ifkcji politycznej. Prežihovska proza nie jest wypełniona komunistyczną deklamacją »napada, ogroženosti in boja« (Detela 2010: 14). Byłoby ideologiczną przesadą widzieć genezę jego twórczości w fakcie, że autor to »ilegalni bojovnik za visoke marksistične ideale, preganjan in zapiran funkcionar komunistične internacionale« lub »eden konkurentov Josipa Broza (Tito)« (Forstnerič Hajnšek 2013: 67). Jego ideowość wzięła się raczej z naturalnego pokonywania trudów i wyzwań życiowych niż z opresji ideologicznej i narzucania dogmatów komunistycznych, co nie konweniuje ze spuścizną literacką pisarza. Stąd wynikają często konstatowane »odchylenia ideowo-partyjne« w ocenie tekstów Prežihova, a krytyka literacka niejednokrotnie wyraża konsternację, skąd on ma w swoim stylu »mistično ozadje« (Detela 2010: 14). Krytycy prozy Prežihova dotychczas niby stoją przed tajemniczymi, lecz zamkniętymi drzwiami jego utworów, wyraźnie odczuwając skłonność Prežihova do literatury alegorycznej, wypełnionej religijnością, czasem nawet dodatkowo deiifkowanej lub przerażającej czymś infernalnym, oszczędnej we wzniosłych słowach, ukrytej pod metaforami. Nie ma w tym komunistycznego fanatyzmu, stąd powstają opinie, że Prežihov posiada »subtilni občutek za izrazno moč jezika«, wprowadza »mistiifkacijo delovnih odnosov v svoje predvsem zgodnje tekste« (Detela 2010: 14), bo »revolucionar Lovro Kuhar je kot pisatelj Prežihov Voranc imel mehko srce, polno sočutja in pravičnosti« (Forstnerič Hajnšek 2013: 68). Niestety do dziś najczęściej można obserwować intensywne wypełnienie statusu pisarza Prežihova i jego prozy społeczno-politycznej tylko jednym rodzajem polityzacji – autora z komunistyczną orientacją, »towarzysza Kuhara« z miękkim sercem. Wyrwany z kontekstu międzywojennego i odczytywany zgodnie ze standardem krytyki drugiej połowy XX wieku wyszedł z niego literat z epoki poprzedniej, lecz z obliczem partyjniaka komunistycznego. Pod znakiem zapytania stoi radykalne poświęcenie się polityka Lovra Kuhara wszechświatowym ideom Międzynarodówki Komunistycznej. Czyż można pisarza Voranca Prežihova pozbawić cech wiary, słoweńskości i przynależności teryto- rialnej? Do pierwszej wojny światowej z tych komponentów składała się myśl przewodnia działań społecznych w całej Europie. Na pewno Prežihov był 138