Eng
lish
Kontakt
Išči
Meni
Tečaji za odrasle
Izpiti
Knjige
Za otroke
Na tujih univerzah
Seminar SJLK
Simpozij obdobja
Izobraževanja za učitelje
Obdobja 42_listanje:
1
2-3
4-5
6-7
8-9
10-11
12-13
14-15
16-17
18-19
20-21
22-23
24-25
26-27
28-29
30-31
32-33
34-35
36-37
38-39
40-41
42-43
44-45
46-47
48-49
50-51
52-53
54-55
56-57
58-59
60-61
62-63
64-65
66-67
68-69
70-71
72-73
74-75
76-77
78-79
80-81
82-83
84-85
86-87
88-89
90-91
92-93
94-95
96-97
98-99
100-101
102-103
104-105
106-107
108-109
110-111
112-113
114-115
116-117
118-119
120-121
122-123
124-125
126-127
128-129
130-131
132-133
134-135
136-137
138-139
140-141
142-143
144-145
146-147
148-149
150-151
152-153
154-155
156-157
158-159
160-161
162-163
164-165
166-167
168-169
170-171
172-173
174-175
176-177
178-179
180-181
182-183
184-185
186-187
188-189
190-191
192-193
194-195
196-197
198-199
200-201
202-203
204-205
206-207
208-209
210-211
212-213
214-215
216-217
218-219
220-221
222-223
224-225
226-227
228-229
230-231
232-233
234-235
236-237
238-239
240-241
242-243
244-245
246-247
248-249
250-251
252-253
254-255
256-257
258-259
260-261
262-263
264-265
266-267
268-269
270-271
272-273
274-275
276-277
278-279
280-281
282-283
284-285
286-287
288-289
290-291
292-293
294-295
296-297
298-299
300-301
302-303
304-305
306-307
308-309
310-311
312-313
314-315
316-317
318-319
320-321
322-323
324-325
326-327
328-329
330-331
332-333
334-335
336-337
338-339
340-341
342-343
344-345
346-347
348-349
350-351
352-353
354-355
356-357
358-359
360-361
362-363
364-365
366-367
368-369
370-371
372-373
374-375
376-377
378-379
380-381
382-383
384-385
386-387
388-389
390-391
392-393
394-395
396-397
398-399
400-401
402-403
404-405
406-407
408-409
410-411
412-413
414-415
416-417
418-419
420-421
422-423
424-425
426
Simpozij OBDOBJA 42 bowiem model artystycznie przetworzonych obserwacji oraz rozważań o polityce okresu międzywojennego i ich »fabularnego przedstawienia« (Ziomek 1964: 350). Weźmiemy pod uwagę i to, że Lovro Kuhar był od urodzenia przedstawicielem chłopstwa, od młodych lat jednak dążył do innej sfery działalności i innej klasy społecznej, która na tle ukształtowanych już klas – rolniczej lub robotniczo- przemysłowej – wyodrębniła się jako osobny twór – klasa polityczna. Dlatego literatura Voranca Prežihova ma charakter zarówno chłopski, co otwarcie demonstruje, pokazuje swoim rodakom, że nie chce zerwać ze wsią głębokich i szczerych więzi, jak i charakter polityczny, który pisarz świadomie metaforyzuje. Dla pisarzy zaangażowanych w politykę jest bowiem charakterystyczne to, że nie ujawniają otwarcie nowego wcielenia społecznego, nie drukują w formie manifestów swoich spostrzeżeń o polityce, jej systemie, lecz proponują specyifczny rodzaj powieści – powieść metaforyczną, która łatwiej dokonuje schematyzacji stosunków społecznych (Ziomek 1964: 352). Można to uznać za literacką tendencję pierwszej połowy XX wieku, kiedy polityczne zawirowania w życiu narodów intensyifkują zaszyfrowaną twórczość literacką. Literatura ilustruje wówczas ukrytą sferę polityczną, często objętą cenzurą, wzmacniając z tej przyczyny metaforyzację tekstów. Taki tekst, jego akcja, dynamizuje się właśnie za pomocą metafor. Metaforą jest nawet wybrane wydarzenie tragiczne, jak u Prežihova – front pod Doberdobem. Proza metaforyczna może mieć banalną i monotonną fabułę, lecz energię przekazu nadają jej ukryte treści społeczno-polityczne. Tego rodzaju powieści poprzedzają późniejszą lawinę prozy wyraźnie upolitycznionej – w formie kryminałów, powieści historyczno- sensacyjnych i in., sygnowanych nazwą gatunkową political ifction. W okresie międzywojennym, kiedy sama rzeczywistość jest mocno upolityczniona, nowa klasa polityczna coraz aktywniej konstruuje w literaturze swój określony dyskurs, prezentuje politykę za pomocą literatury, tworząc tym samym »politykę literacką«, używając literatury pięknej jako proklamacji, ale jednak nie zawsze jako pola walki klasowej i propagandy. Niewątpliwie Prežihov jest przedstawicielem takiej prozy, jako polityk i literat tworzy literacki tekst politologiczny, gdzie systemowo dobraną przez autora metaforyzację można nazwać kluczem do powieści. Metafory budują paralelizm bohaterów i procesów. Aby odczytać autorskie intencje, trzeba używać klucza do przekładu świata przedstawionego w powieści na wydarzenia lub działania polityczne. Musimy oddzielić powieść Doberdob od tradycyjnego gatunku powieści wojennej, dokumentalnej lub historycznej, bo jednak nie jest to »postopek odmika od nedavne preteklosti« oraz wąska tematyzacja pierwszej wojny światowej (Hladnik 2009: 33). Nie są to wspomnienia autora o służbie w wojsku od 1915 roku, nie jest to też iflozoifczna powieść o czasie (tzw. Zeitroman), w którym żyje pokolenie Prežihova. Większe znaczenie w powieści ma nie historia imperium austro-węgierskiego prowadzącego wojnę z sąsiadami, a proces tworzenia nowego państwa lub nowych państw w wyniku rozpadu imperium ze wszystkimi wewnętrznymi i zewnętrznymi czynnikami tego politycznego aktu. Krótko mówiąc, jest to powieść nie o wojnie, a o jej następstwach politycznych. Umieszczając Doberdob Prežihova w ramach 137